Một trăm sáu mươi năm địa danh Kon Tum
Một trăm sáu mươi năm địa danh Kon Tum
Kon Tum là tên gọi của một tỉnh (https://vi.wikipedia.org/wiki/Kon_Tum), của thành phố tỉnh lỵ (https://vi.wikipedia.org/w…/Kon_Tum_(thành_phố), là nơi quần cư của 6 tộc người bản địa và tộc Kinh tộc Kinh xưa nay cũng như của các tộc người khác sau này.
Năm 2013 tỉnh Kon Tum kỷ niệm 100 năm thành lập tỉnh nhưng tên gọi Kon Tum có từ lúc nào thì không đề cập.
Khi còn làm việc tại Kon Tum, thấy đồng nghiệp lẫn lộn các tên gọi địa phương về các tộc người bản địa nên đi tìm, gom lại bản tên gọi các tộc người tại Kon Tum.
Các tộc người chính tại tỉnh Kon Tum
STT |
Tên gọi chính thức |
Tên gọi khác và nhóm địa phương |
Dân số (tính đến 31.12.2002), người |
Địa bàn cư trú |
1 |
Kinh |
Không |
164381 |
Khắp nơi |
2 |
Ba Na |
Ala Công, Bơ Môm, Giơ Lar, Giơ Lơng (Y Lăng), Konkde, Kpăng Công, Krem, Roh, Rơ Ngao, Tô Lo |
41335 |
Phía đông nam thị xã Kon Tum |
3 |
Brâu |
Không |
330 |
Làng Đăk Mế, xã Bờ Y, huyệnNgọc Hồi |
4 |
Gia Rai |
Arap, Chor, Chơ Rai, Hơ Bau, H’drung, Giơ Rai, Tơ Bua |
18010 |
Sa Thầy và phía tây thị xã Kon Tum |
5 |
Giẻ Triêng |
Bnoong, Catang, Đegiéh, Giang Rẫy, Giẻ, Jareh, Lave, Pin, Ta Riêng, Treng, Triêng, Ve (Veh) |
27569 |
Phía bắc tỉnh Kon Tum |
6 |
Rơ Măm |
Không |
177 |
Làng Le, xã Mô Rây, huyện Sa Thầy |
7 |
Xơ Đăng |
Cà Dong, Châu, Hà Lăng, Mơ Nâm, Tatrẽ (Tatrĩ), Tơdra, Xơ Teng (H’đang) |
86379 |
Phía đông và nam Đăk Tô, Kon Plong và phía đông thị xã Kon Tum |
Ghi chú: tên gọi Tơdra có lẽ chỉ nhóm Xơdra mà ta thường nghe người bản địa tự khai khi vào viện.
Tài liệu tham khảo
1. Cục Thống kê tỉnh Kon Tum. Niên giám Thống kê 2002. Kon Tum: Xí nghiệp in Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh;2003:15.
2. Nguyễn Huỳnh & CS. Kon Tum – đất nước con người. Đà Nẵng: Nhà Xuất bản Đà Nẵng;1998:35-8.
3. Đỗ Phượng & CS. Việt Nam – hình ảnh cộng đồng 54 dân tộc. Hà Nội: Nhà Xuất bản Văn hóa Dân tộc;1996:10 – 194.
Sưu tầm: Đào Duy An
Vậy, đâu là Kon Tum ban đầu và tên gọi Kon Tum có từ bao giờ?
Kon Tum đầu tiên là làng Kon Tum Kơ Nâm (nằm dọc hữu ngạn sông Đăk Bla, phường Thống Nhất, TP Kon Tum) hiện nay và bắt đầu từ năm 1856. Nơi này, ngày 1856 là vùng đất có hồ (bàu) nước do sông Đăk Bla tạo thành, là nơi quần cư của con dân/giáo dân Ba Na, dưới sự dẫn dắt của cha Hòa (http://www.giaophankontum.com/Tu-Lieu-152_KonTum–Mot-Dia-D…). Từ Kon Tum nhỏ nhoi, hiền hòa đó (tiếng Kinh nghĩa là Làng Hồ) đã quy tụ dân bao miền và phát triển nên TP Kon Tum hiện nay. Đến nay-2016, tròn 160 năm tên gọi Kon Tum. Quãng thời gian này dư để con cháu tiền nhân mở rừng gọi Kon Tum là quê hương theo tập quán Việt tộc.
Ai đó có dịp lên Kon Tum mời thưởng lãm “đặc sản Kon Tum” là văn hóa bản địa và Công giáo.
Bài viết liên quan:
Giá trị của kí lịch sử “Lần dấu người xưa Đào Duy Từ – 陶維慈”
“Thương nhớ ngàn xưa”, kí tình yêu & hôn nhân của Bác sĩ gia đình, Thạc sĩ nội khoa Đào Duy An
Điểm biên khảo “Ngày ấy Kon Tum”
Lan man “Ngày Sách 2021”
Cô đơn
Gia Định hoài niệm